တၢ်အဲၣ်လၢ အတလၢာ်
နီးအံးစထၢ မုၢ်ထီၣ်ကလံၤစိးအဖၠၣ်စိမိၤ‚ လၢအိၣ်ဖဲ ၀့ၢ်ဘီးစ်တၢၣ်‚ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဘါရၠာစးၢၣ် ထဲးစ် (Àိုင်းရၠာစးပ်စ် စမ်းသပ်ချက်) တၢ်တိာ်ကျဲၤ‚ လၢအဃုထံ လံာ်လဲၢ်တဖၣ် လၢဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်အီၤဖဲ နံၣ်ကယၤ (၁၈) တဖၣ်‚ မ့ၢ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်ရၠာစးၤလီၤအသးလၢ လံာ်ပရၠာစးၢပစၢၢ်တဖၣ်အပူၤ နှၣ်လီၤႉ တၢ်ဂ့ၢ်တခါမ့ၢ်ဘၣ်ထုးထီၣ်အီၤ အဘျီ (၅၀) ‚ ဒီးဆူအဖီခိၣ်နှၣ်‚ အ၀ဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်လၢ ‘‘ဘါရၠာစးၢၣ်’’ လီၤႉ ဘါရၠာစးၢၣ် မ့ၢ်၀ဲ တၢ်ကစီၣ်လၢဘၣ်တၢ်ရၠာစးၤလီၤအီၤခီဖျိ ပှာ်ဘျးစဲ (အင်တာနက်) မ့တမ့ၢ် လီတဲစိ စိာ်စု (မိုဘိုင်းလ် ဖုန်း) လီၤႉ လၢအကွဲးတၢ်ဖဲ စမံးသ်စၢနံယၢ မဲးကစံအပူၤ‚ ဘရၠာစးံးဖံထၢၣ်စၣ် ကွဲးဖျါထီၣ်၀ဲ‚ လၢနံၣ်ကယၤ ၁၉ အပူၤ တၢ်ကွဲးတခါ ပာ်ဖျါထီၣ်၀ဲ‚ စဲကျံးတၢး အစှၤကတၢၢ် (၁၁၀) ဖျၢၣ် ပာ်ဖျါထီၣ် ခရၠာစးံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ် လၢဘၣ် တၢ်မၤသံအီၤ ခီဖျိ အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်တဖၣ်အဂ့ၢ် နှၣ်လီၤႉ
ဖဲစီၤပီလူးကွဲးလံာ် ဆူပှၤသ့းစၤလနံဖိတဖၣ်…
ပှၤကူၣ်သ့လီၤဆီလၢဟံၣ်လီၢ်ခံကရၠာစးၢၢ်
နိအၣ်ဖၠူၣ်ရၠာစးံၣ်ဖွါ စးထီၣ်မၤတၢ်ဖံးတၢ်မၤဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်ပာ်ဖှိၣ်တၢ်ပိးတၢ်လီ အလီၢ်လံၤ တဖၣ်‚ ဒီးတ့က့ၤအီၤဆူတၢ်အသီတမံၤ‚ ဖဲ ၁၉၆၅နံၣ်တၢ်တၢထီၣ်တၢလီၤ လၢ ၀းထ်စ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ‚ ၀့ၢ်လီးစ်အ့ၣ်ကၠၢၣ်လံးစ် ၀ံၤအလီၢ်ခံနှၣ်လီၤႉ အ၀ဲစးထီၣ် အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ လၢရၠာစးီဘၢၣ် ၃ တၣ်‚ အိၣ်တ့ၢ်လၢတၢ်တၢထီၣ်တၢလီၤအံၤအပူၤ နှၣ်လီၤႉ အ၀ဲဒီးအသကိးတဖၣ်စူးကါ၀ဲ တၢ်လၢပှၤတသူလၢၤတဖၣ်‚ စးထီၣ်လၢလ့ၣ်ယီၢ်ပၣ်ရၠာစးံးတဖၣ် (ဘီး) ‚ ဘိလ့ဘီလ် (ဘိုးလင်း–ဘာလံုး) ‚ ဒီးတုၤလၢထါယၢၣ် (တာယာ) လၢဘၣ် တၢ်စူးကွံာ်အီၤ‚ ဒီးကွဲၤဟူဖျါ (တီÀွီ) အဟးဂီၤတဖၣ်‚ ဒီးတ့ထီၣ်၀ဲ တၢ်ဂီၤစိးပျၤတခါလၢအဟ့ၣ်ထီၣ် တၢ်ကစီၣ် လုၢ်ဒိၣ်ပရၤဒိၣ် ဘၣ်ထွဲဒီး ပှၤလၢပှၤပာ်ကဲအီၤ ဒ် ‘‘တၢ်တဂိာ် တသီၣ်’’ တဖၣ် လၢခ့ခါဆၢကတီၢ်ဖဲနှၣ်အခါလီၤႉ ကၠၢနၢၣ်လ့းစ်ထ် (ပှၤကွဲးတၢ်ကစီၣ်) တဂၤကိးအီၤ လၢ ‘‘ပှၤကူၣ်သ့ လီၤဆီလၢဟံၣ်လီၢ်ခံကရၠာစးၢၢ်’’ နှၣ်လီၤႉ
ဖဲကစၢ်ခရၠာစးံာ်အစိၤဆၢကတီၢ်ခါနှၣ်‚ ပှၤဘၣ် တၢ်ဆါအၢတဖၣ်‚ ဒီးပှၤအိၣ်ဒီး နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတဘၣ်လီာ် ဘၣ်စးတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ထံၣ်အီၤ ဒ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိတဖၣ်…
မ့ၢ်တၢ်ဒုးဆဲးဖျါထီၣ် တၢ်သူၣ်ခုသးခုဧါႉ
ပှၤယပၣ်သးစၢ်မုၣ် မၤရၠာစးံၣ်ကိဒိၣ် ကွဲး၀ဲ လံာ်တဘ့ၣ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး ‘‘တၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ တၢ်ဖိတၢ်လံၤ လၢအအိၣ်ပူၣ်လီၤအသး လၢဟံၣ်ပူၤ‚ ဒီးရၠာစးၤလီၤက့ၤ တၢ်သ့ၣ် တဖၣ်လၢ အဂ့ၢ်အကျိၤ’’ လီၤႉ လံာ်အံၤ ဆါဘၣ်၀ဲ အဘ့ၣ်ဘ့ၣ် အိၣ်လၢ အကကွဲၢ်န့ၣ်လီၤႉ ပှၤကွဲးလံာ် အတၢ်ကွၢ်စိမ့ၢ်၀ဲ တၢ်ကမၤစၢၤပှၤကညီသ့ၣ်တဖၣ် ဒ်သိး ကတၢၤကွံာ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢ အတလိၣ်ဘၣ်တဖၣ် လၢဟံၣ်ဒီးဒၢးသ့ၣ်တဖၣ်အပူၤလီၤႉ အ၀ဲတဲ၀ဲ စိာ်ထီၣ် တၢ်ဖိတၢ်လံၤလၢ အတလိၣ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒီး‚ ကွၢ်ဒီး နသူမ့ၢ်တသ့န့ၣ် တၢၤကွံာ်‚ နသူမ့ၢ်သ့န့ၣ် ဟံးဃာ်အီၤ တက့ၢ်ႉ
ပှၤတၢ်မၢဖိစီၤပီလူး သဆၣ်ထီၣ် ပှၤဖံလံးပံၤ သ့ၣ်တဖၣ်အခံ ဒ်သိးကဃုဒီးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခု လၢအရၠာစး့လိာ်အသးဒီး ကစၢ်ခရၠာစးံာ်အပူၤလီၤႉ ‘သးခုလၢ ကစၢ်ခရၠာစးံာ်အပူၤ တဘိယူၢ်ဃီတက့ၢ်ႉ ယစံးကဒီး သးခု တက့ၢ် (ဖံး ၄း၄) ႉ လၢသးသမူ လၢအအိၣ်ပူၣ်လီၤအသး လၢ တၢ်လၢအတလိၣ်ဘၣ်လၢ အမ့ၢ်တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ အလီၢ်န့ၣ်‚ စီၤပီလူးသဆၣ်ထီၣ်…
ထီဘိလၢ ယွၤအတၢ်ကဟုကယာ်အပူၤ
ဘၣ်တနံၤ ယဖိမုၣ်ဆံးတဂၤ အိၣ်ဒီးအတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤ‚ ဒီးစးထီၣ်ဒိးထီၣ် ကဘီယူၤ
လၢ၀့ၢ်မၠူနှး ဆူ ၀့ၢ်ဘၢ်စံၣ်လိနၤလီၤႉ အဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ယအိးထီၣ် ကဘီယူၤ
အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ အကပီၤဒၢဒီး ယထံၣ်ဒီးသ့ၣ်ညါဘၣ်ယဲ ယဖိမုၣ်ဖိ အတၢ်လဲၤ တၢ်က့ၤ တဆီဘၣ်တဆီလီၤႉ ယဃုထံၣ် ကဘီယူၤအနီၣ်ဂံၢ်လၢ ခီၣ်ဖၠူထၢၣ် အပူၤဒီး ကဘီယူၤလၢယဖိမုၣ်ဒိးထီၣ်န့ၣ် လဲၤခီဂာ် ကီၢ်အီးစတရၠာစးံးယၤဒီး ယူၤ၀ဲဆူ ကီၢ်အံၤတလံၢ်ကလံၤစိး
တကပၤန့ၣ်လီၤႉ ဖဲန့ၣ်ဒီး ကဘီယူၤအံၤ လဲၤခီဂာ် ပီၣ်လဲၣ်ဒိၣ် ဒီး လၢ ကီၢ်ြဖၤစ့ၣ် ၀့ၢ်ရၠာစးံဘၤရၠာစးၤကလံၤထံး ဆူကီၢ်စပ့ၣ်န့ၣ်လီၤႉ ကဘီယူၤန့ၣ် တုၤ၀ဲဒၣ် ဘၣ်ဆၢ ဘၣ်ကတီၢ်လီၤႉ တၢ်လၢ ယတသ့ၣ်ညါဘၣ်န့ၣ် အိၣ်၀ဲဒၣ်
‘လၢကဘီယူၤဖီခိၣ် ပှၤဒုးအီၣ်ဒုးအီတၢ်မနုၤလဲၣ်’န့ၣ်လီၤႉ
ဘၣ်မနုၤလၢ ယဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ် ယဖိမုၣ်အံၤ
အတၢ်လဲၤကျဲ တဆီဒီးတဆီအံၤလဲၣ်ႉ မ့ၢ်လၢ ယအဲၣ်
ဘၣ်အီၤဒိၣ်မး‚ ဒီးယအဲၣ်ဒိးကဟုကယာ်အီၤဒိၣ်မးအဃိလီၤႉ အ၀ဲမ့ၢ် ပိာ်မုၣ် ဒ်လဲၣ်
တဂၤလဲၣ်‚ မၤတၢ်ဒ်လဲၣ်‚…
ဘှီထီၣ်က့ၤတၢ်
တဘျုးနံၣ်အလီၢ်ခံ ဖဲ အဲး၀းကလံ က့ၤက့ၤဆူ ၀့ၢ်ဘၤလ့ၤ အခါ ၀့ၢ်လၢအသ့ၣ်ညါ တ့ၢ်၀ဲထ အဲၣ်ဘၣ်၀ဲတဖျၢၣ်နှၣ် တအိၣ်ဖဲနှၣ်လၢၤဘၣ်ႉ ဒ်အ၀ဲအသိး ၀့ၢ်တဖျၢၣ်အံၤ လဲလိာ်အသးအါမး/ လၢအတၢ်ကွဲးလၢ လံာ်ဟံံမံၢ်စပံယၤ မဲးကစံ အပူၤ ကလံ စံး၀ဲ‚ ‘‘တၢ်က့ၤကဒါက့ၤဆူ ၀့ၢ်တဖျၢၣ် လၢတဘျီနအဲၣ်ဘၣ်အီၤ‚ ကမၤ၀ဲအသး ခိၣ်တအိၣ်မဲၢ်တအိၣ်’’ ကမ့ၢ်၀ဲတၢ်လၢ အမၤဟးဂီၤ နသးနှၣ်လီၤႉ ‘‘တၢ်က့ၤကဒါက့ၤ ဆူတၢ်လီၢ်လၢပအိၣ်တ့ၢ်လၢညါ ဟ့ၣ်၀ဲပှၤ တၢ်သူၣ်အုးသးအုး‚ ထတၢ်လီၤမၢ် လၢပသးပူၤသ့/ ဒ်ပတမ့ၢ်လၢၤဘၣ် ပှၤတဖၣ် လၢပမ့ၢ်တ့ၢ်လၢညါအသိး‚ တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢ အအိၣ်တ့ၢ်လၢ ပသးသမူအပူၤ ဒိၣ်ဒိၣ်လဲၢ်လဲၢ် တခါ စ့ၢ်ကီး တမ့ၢ် ကမ့ၢ်၀ဲဒ်သိးလၢညါလၢၤဘၣ်ႉ
စီၤနဃ့မယၤ ဘၣ်တၢ်ဒုးဟးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ အထံအကီၢ်‚ ကီၢ်ယူဒၤအပူၤ ထဘၣ်လဲၤအိၣ်၀ဲလၢတခီထံတခီကီၢ်/ အါနံၣ် အါလါအလီၢ်ခံ အ၀ဲသ့ၣ်ညါက့ၤ၀ဲ အပှၤကလုာ်အတၢ်တူၢ်ဘၣ်ခီၣ်ဘၣ်တဖၣ် ထ၀့ၢ်ယ့ှူၤ့ှှလ့ၣ် အတၢ်လီၤမုၢ်လီၤပှီၢ်အဂ့ၢ်/ စီၤပၤအၢ်တၤရၠာစးှါရၠာစးှတၤ ဟ့ၣ်အီၤတၢ်ပျဲလၢ ကက့ၤကဒါက့ၤဆူ ၀့ၢ်ယ့ှူၤ့ှှလ့ၣ်ထ သူၣ်ထီၣ်က့ၤ…
တမ့ၢ်၀ဲတၢ်ကလီကလီဘၣ်
ယတံၤသကိးတဂၤလၢ အမ့ၢ်ပှၤဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ်လၢ ကျိၣ်ဂ့ၢ်စ့ဂ့ၢ်တဂၤ ဟ့ၣ်ကူၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးလၢ တၢ်ပရၤတၢ်စုလီၢ်ခီၣ်ခိၣ်အဂီၢ် ‘‘မုၢ်လၢ်တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်‚ ထ အိၣ်ကတဲာ် ကတီၤသုသးစ့ၢ်ကီးလၢ တၢ်အအၢကတၢၢ်အဂီၢ်တက့ၢ်ႉ’’ န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဃုထၢတဖၣ် လၢပမၤအီၤလၢပတၢ်အိၣ်မူအပူၤ‚ အါဒၣ်တက့ၢ် ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ် တၢ်အစၢ လၢကဟဲအိၣ်ထီၣ်တဖၣ်ဘၣ်ႉ တၢ်လၢပလူၤပိာ်ထွဲအီၤ သ့နှၣ် အိၣ်၀ဲဒၣ်တမံၤလီၤႉ မ့ၢ်လၢပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ တၢ်မၤလၢ ပမၤတ့ၢ်တဖၣ်အံၤ တမ့ၢ်ဘၣ် တၢ်ကလီကလီဘၣ်အဃိလီၤႉ
စီၤပီလူး လဲၤအိၣ်၀ဲထ ပှၤခရၠာစးံာ်ဖိတဖၣ်လၢ ၀့ၢ်ကရၠာစးံၣ်သူးအပူၤ တနံၣ်/ ၀့ၢ်ကရၠာစးံၣ်သူးနှၣ် ဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤ ဒ်အမ့ၢ်၀့ၢ်လၢ အလီၤရၠာစးၢၢ်လီၤစၢၢ် တဖျၢၣ်/ ဖဲစီၤပီလူး ဟးထီၣ်ဖဲ ၀့ၢ်အံၤအလီၢ်ခံ‚ အ၀ဲကွဲးလံာ် ဆူပှၤခရၠာစးံာ်ဖိတဖၣ်အအိၣ် ဒ်သိးအ သးသုဟးဂီၤတဂ့ၤ‚ ထကပာ်အသးလၢ အ၀ဲသ့ၣ် အတၢ်အုၣ်အသး လၢခရၠာစးံာ်အဂီၢ်နှၣ် တမ့ၢ်တၢ်ကလီကလီဘၣ်လီၤႉ စီၤပီလူးတဲလီၤတံၢ်အ၀ဲသ့ၣ် လၢမုၢ်ကအိၣ်၀ဲတနံၤ လၢကစၢ်ခရၠာစးံာ်ကဟဲက့ၤန့ၣ်ထ တၢ်သံဒၣ်လဲာ် ကလီၤဘျၢလၢ တၢ်မၤနၢၤမၤဃၣ်အီၤ အပူၤနှၣ်လီၤ (၁ ကရၠာစးံၣ်သူး ၁၅း၅၂-၅၅) ႉ
တၢ်သးတီထကစၢ်ခရၠာစးံာ်နှၣ်…
တၢ်တဒၢတအိၣ်နီတမံၤဘၣ်
ဖဲ ၂၀၁၅ နံၣ်န့ၣ် ထံကီၢ်အါဘ့ၣ် ပှၤဃုထံတၢ်အခီပနံၣ်တခါ ပာ်ဖျါ၀ဲဒၣ်လၢ တၢ်ဂီၤဒိအဒၢ လၢအခိးကွၢ်တၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ထီထီၣ် စူးကါ၀ဲဒၣ် အဖျၢၣ် ၂၄၅ ကကွဲၢ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်လီၤႉ ဒီးအနီၢ်ဂံၢ်အံၤ အါထီၣ်၀ဲဒၣ် ၁၅ မျးကယၤ ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ်လီၤႉ တကးဒံးဘၣ် ပှၤကညီလၢ အကကွဲၢ်တဖၣ်န့ၣ် စူးကါ၀ဲဒၣ် ကွဲၤဒီးနၢ် ဒီးဒိတၢ်ဂီၤကိးနံၤဒဲး စးထီၣ်လၢ နံၤအိၣ်ဖျဲၣ်ဆၢက့ၤအမူး တုၤလၢတၢ်ဂုာ်ဆူၣ်စ့တၢးသ့ၣ် တဖၣ်အဂီၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢဟဲဂ့ၤထီၣ်အဃိ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သး ပ့တၢၤအီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ‚ နီၢ်တဂၤ အတၢ်ဘံၣ် တၢ်ဘၢ စှၤလီၤအဃိ ပကတိၤထီဒါအီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ပအိၣ်မူလၢ ဟီၣ်ခိၣ်ဖျၢၣ်အံၤအပူၤဖဲတၢ်ဒိတၢ်ဂီၤ လၢတၢ်ဂီၤဒိအဒၢ အိၣ်လၢတၢ်လီၢ်ကိးပူၤ ဒဲးန့ၣ်လီၤႉ
လံာ်ဧ့ၤ့ဘံၤအပူၤ စံး၀ဲဒၣ် လၢပတၢ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲ ဒီးယွၤအပူၤစ့ၢ်ကီး ပလဲၤခီဖျိဘၣ် တၢ်အိၣ်တဒၢသးတသ့‚ တၢ်အိၣ်ဖျါဘ့ၣ်ဆ့ဒီးမူဒါလီၤတီဘၣ်ပှၤ အါန့ၣ်ဒံးတၢ်ဒိတၢ်ဂီၤဒၢ ခိးကွၢ်ထံၣ်န့ၢ်၀ဲသ့န့ၣ်လီၤႉ ယွၤကလုၢ်ကထါန့ၣ် လီၤဂာ်ဒီး နးလၢအကနၣ်အ့ၣ်ခံခီ လၢအဆဲးဖျိပှၤ တုၤလၢပတၢ်မ့ၢ်တၢ်အခံဒး ဒီးစံၣ်ညီၣ် ပသးအတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးအတၢ်ကူၣ်တၢ်ဖးတဖၣ်န့ၣ်လီၤႉ တၢ်ဘၣ်တ့တအိၣ်တဒၢ…
တၢ်ဟ့ၣ်လၢအဂ့ၤကတၢၢ်
ကီၢ်အမဲရၠာစးကၤအပူၤ‚ ခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမုၢ်နံၤ ဆၢကတီၢ်၀ံၤ အလီၢ်ခံတနွံမ့ၢ်
တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ တၢ်ဆါတၢ်ပရၤအကျးတဖၣ် အိၣ်ဘှံးအိၣ်သါ ဖဲတချုး အတၢ် မၤအါကတၢၢ်လၢ ဒီနံၣ်ညါ အကတီၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ မ့ၢ်လၢတၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဆါက့ၤအီၤ ခီဖျိတၢ်ဟ့ၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်တသးလီအီၤ မ့တမ့ၢ် တလိၣ်ဘၣ်
အီၤနီၢ်နီၢ်တဖၣ် န့ၣ်လီၤႉ ပသ့ၣ်ညါသ့၀ဲလၢ ပှၤလၢ အဟ့ၣ်တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်အိၣ်ဒၣ်ထဲ ပှၤစှၤဂၤန့ၣ်လီၤႉ
အ၀ဲသ့ၣ်တဖၣ် သ့ၣ်ညါ၀ဲပှၤအဂုၤအဂၤ အတၢ်ပာ်လုၢ်
ပာ်ပရၤဒီး တၢ်လၢအ့ကၢးအဘၣ်ဒီးအီၤတဖၣ် ဒ်လဲၣ်
န့ၣ်လီၤႉ တၢ်အကါဒိၣ်ကတၢၢ်လၢ တၢ်သ့ဟ့ၣ်တၢ်အဂ့ၤ
ကတၢၢ်တမ့ၢ်ဘၣ်ကျိၣ်စ့ဘၣ်ႉ မ့ၢ်၀ဲ တၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး လၢ ပှၤအဂုၤအဂၤ အတၢ်သးစဲလၢ အဒုး သးဖှံအီၤဒီး အတၢ်ပာ်လုၢ်ပာ်ပရၤတဖၣ် န့ၣ်လီၤႉ
တၢ်အံၤမ့ၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီး တံၤသကိးတဖၣ်အဂီၢ်လီၤႉ ဘၣ်ဆၣ် လၢယွၤအဂီၢ်ကမ့ၢ်တၢ်ဒ်လဲၣ်ႉ တၢ်ဟ့ၣ် တမံၤမံၤလၢ အအိၣ်ဒီးအခီပညီ မ့တမ့ၢ် အလုၢ်အပရၤ၀ဲအိၣ် ဒ်သိး ပကဟ့ၣ်ဆူ ယွၤအအိၣ် အိၣ်၀ဲဒၣ်စ့ၢ်ကီးဧါႉ တၢ်လၢ အတအိၣ်ဒံးဘၣ်ဒီးအီၤ…
တၢ်သးခုလၢ ပှၤခဲလၢာ်အဂီၢ်
ခရၠာစးံာ်ဖိ တၢ်ထုးထီၣ်စဲကျံးလံာ် အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ဖးဒိၣ်လၢခံကတၢၢ် အမုၢ်နံၤ ဖဲစ့ကဖီန့ၣ်‚ ပှၤဟဲထီၣ်တၢ်ဖိ အဂၤ ၂၈၀ လၢ ထံကီၢ်အဘ့ၣ် ၅၀ တဖၣ် ပာ်ဖှိၣ်အသးလၢကဒိက့ှူၢ်တၢ်ဂီၤအဂီၢ် ဖဲဟံၣ်ဒွဲအချၢ တၢ်လီၢ်ပျီအပူၤန့ၣ်လီၤႉ ပှၤဒိတၢ်ဂီၤဖိန့ၣ် အိၣ်ဒိလီၤ၀ဲလၢ ဘျီၣ်ဖိဖဲခံကထၢ‚ ဒိ၀ဲတၢ်ဂီၤအါဘ့ၣ်လၢ ကိးကပၤဒဲးန့ၣ်လီၤႉ လၢခံ ကတၢၢ် တုၤအစံး၀ဲ ‘၀ံလံၤ’ အခါန့ၣ်‚ ပှၤအကလုၢ်တဖျၢၣ်သီၣ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်လၢ ပှၤတဖၣ်န့ၣ်အကျါ ‘ဂ့ၤလံႉ သးခုသကိး’ တကီၢ်ခါ ပှၤအဂၤတဂၤ စံးဆၢက့ၤလၢ တၢ်သး၀ံၣ် ‘‘ယ့ၣ်။းပၢတၢ်’’‚ ဒီးပှၤအဂၤတဖၣ် နုာ်လီၤသး၀ံၣ်သကိး ၀ဲလီၤႉ တယံာ်ဘၣ်‚ ပှၤဒီတက့ှူၢ် သး၀ံၣ်ထီၣ် ထါညီနုၢ် တယုၢ်အံၤလၢ အကလုၢ်ဃူဃူမုာ်မုာ်အပူၤန့ၣ်လီၤႉ တၢ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဒုးနဲၣ် တၢ်ဃူတၢ်ဖိးဒီး တၢ်သးခုလၢ အထိးဘၣ် ယသး လၢယတသးပ့ၤနီၣ် နီတဘျီလၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤႉ
ခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အပူလၢ အဖျါဖဲလံာ်လူၤကၣ်အပူၤ‚ မူခိၣ်ကလူးတဂၤဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါ ကစၢ်ယ့ၣ်။းအတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဂ့ၢ် ဆူပှၤကွၢ်သိ တဖုဒီးစံး‚ ‘‘ပျံၤတၢ်တဂ့ၤႉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ‚ ကွၢ်ကွၢ် ယစံးဘၣ်သုလၢ…
ခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်ကတီၢ်လၢ တၢ်စၢဃာ်ပူၤ
သရၠာစးၣ်ဒိၣ် မၢ်တံၢ်နံမီလၢၢ် လၢအမ့ၢ် ကၠါမဲၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၠာစးၣ်လၢ အကါဒိၣ်တဂၤဘၣ်အိၣ် လၢနၤစံၣ်တၢ်ဖီၣ်ဒုးဃာ်ပှၤအလီၢ် (ဃိာ်ဖဲ ပှၤပတီၢ်မုၢ်အါအါဂီၢ်ဂီၢ်ဘၣ် တၢ်စၢဃာ်အီၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဖဲတၢ်ဒုးအကတီၢ်‚ ဒီးဘၣ်တၢ်မၤအီၤ အၢအၢနးနး) အပူၤ ယံာ်၀ဲဃိးနံၣ်ဃၣ်ဃၣ်‚ မ့ၢ်လၢ အ၀ဲထီဒါ ဟ့းတလၣ် ဒူဒူအဃိန့ၣ်လီၤႉ ခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အဟါ ဖဲ ၁၉၄၄ နံၣ်န့ၣ်‚ သရၠာစးၣ်ဒိၣ်နံမီလၢၢ် ကတိၤလီၤ တၢ်မုၢ်လၢ်အတၢ်ကတိၤတဖၣ်အံၤ ဆူ ပှၤလီၤဃိာ်ဒီးအီၤတဖၣ် ဖဲဒၢ်ခရၠာစးီၣ် န့ၣ်လီၤႉ ‘‘ယတံၤသကိးသးဘိသ့ၣ်ဧၢ‚ ခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်တဘျီအံၤ ႉႉႉ လၢ၀့ၢ်ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ် အဖိသၣ်ဆံးအပူၤ‚ မ်ပကဃုသကိး ကစၢ်လၢအဟဲလီၤဆူပအိၣ် ဒ်သိးအကတူၢ်ဃုာ်တၢ်ဒီးပှၤ လၢကယဲၢ်တၢ်ဃၢလၢ အလီၤဘၣ်လၢပလိၤန့ၣ်တက့ၢ်ႉ ယွၤအနီၢ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲ ဘှီထီၣ်တိၤတဘိဆူ ပအိၣ်လံႉ တၢ်ကပီၤဖးဒိၣ်လၢထး ဟဲအိၣ်သကိးပှၤလံ’’ႉ
တၢ်သးခုကစီၣ်လၢ ပတူၢ်လိာ်ဖိးဃာ် ဖဲခရၠာစးံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အကတီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲ လၢကစၢ်ခရၠာစးံာ်အပူၤ ယွၤဟဲလီၤဆူ ပအိၣ်တၢ်အလီၢ်တပူၤဂ့ၤတပူၤဂ့ၤဒီး ဒုးစဲဘူး တၢ်လီၤဖျဲၣ် အိၣ်လၢပဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤႉ အ၀ဲနုာ်ဂုာ်ဆူၣ်ဆူ ပတၢ်ခံးတၢ်နၤအဃိာ် ပူၤ လၢအတၢ်ကပီၤ‚ ဒီးမၤဖှံထီၣ်တၢ်သးအုး‚…